Narodowa Agencja Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA – National Aeronautics and Space Administration) powstała oficjalnie 1 października 1958 r., pod silnym wpływem sukcesu wystrzelenia Sputnika w 1957 r. przez Związek Radziecki.
Gdy Stany Zjednoczone zaangażowały się w zimną wojnę ze Związkiem Radzieckim, nacisk na naukowo-technologiczne przywództwo Stanów Zjednoczonych miał ogromne znaczenie. Eksploracja kosmosu była punktem wielkiej rywalizacji pomiędzy tymi dwoma państwami, ostatecznie prowadząc do kosmicznego wyścigu. Utworzenie NASA połączyło już istniejące grupy i ośrodki badawcze, takie jak Krajowy Komitet Doradczy ds. Aeronautyki (NACA – National Advisory Committee for Aeronautics), Laboratorium Aeronautyczne Ames i Langley, w celu utworzenia NASA, które znamy dzisiaj.
W ramach odpowiedzi na pierwsze sputniki, rząd Stanów Zjednoczonych zastanawiał się, jak najlepiej poprowadzić swoje działania kosmiczne. W tym czasie służby wojskowe, zwłaszcza lotnictwo i armia, miały nadzieję, że będą odgrywać wiodącą rolę w Kosmosie. Jako alternatywę dla tej rywalizacji między służbami, prezydent Eisenhower w lutym 1958 r. utworzył Agencję Zaawansowanych Projektów Badawczych w Obszarze Obronności (dziś znana jako DARPA) i wyznaczył jej odpowiedzialność za wszystkie projekty kosmiczne w Stanach Zjednoczonych. Wkrótce potem postanowił oddzielić działania cywilne od działań wojskowych w Kosmosie i zaproponował utworzenie Narodowej Agencji Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA) do zarządzania segmentem cywilnym. Po zatwierdzeniu przez Kongres, NASA rozpoczęła działalność 1 października 1958 roku.
Po otrzymaniu wezwania do wysłania Amerykanów na Księżyc, NASA wyrosła na dużą organizację. W szczytowym czasie programu Apollo NASA miała 34 000 pracowników; w drugiej dekadzie XXI wieku ta siła robocza skurczyła się do nieco ponad 18 000, ale NASA pozostała zdecydowanie największą agencją kosmiczną na świecie. Dziś poza główną siedzibą w Waszyngtonie, NASA posiada także szereg laboratoriów i ośrodków badawczych w innych częściach kraju, w tym Goddard Space Flight Center w Greenbelt w stanie Maryland; Jet Propulsion Laboratory w Pasadenie w Kalifornii; Johnson Space Center w Houston w Teksasie; oraz Centrum Badawcze Langley w Hampton w Wirginii.
Dzięki postępom w aeronautyce opracowanym przez NASA, dzisiejszy przemysł lotniczy jest lepiej wyposażony niż kiedykolwiek. W rzeczywistości każdy amerykański samolot latający dziś i każda amerykańska wieża kontroli lotów wykorzystuje w pewien sposób technologię opracowaną przez NASA. Opływowe korpusy samolotów, cichsze silniki odrzutowe, techniki zapobiegające oblodzeniu, winglety redukujące opór powietrza, lekkie struktury kompozytowe, oprogramowanie usprawniające przelot dziesiątek tysięcy samolotów po niebie – to tylko niektóre przykłady rozwiązań i badań NASA w kategorii lotnictwa.
Oprócz księżycowego programu Apollo, NASA prowadziła również wiele programów bezzałogowych – takich jak Viking, Mariner, Voyager i Galileo – które badały inne ciała Układu Słonecznego.
NASA była również odpowiedzialna za opracowanie i uruchomienie wielu satelitów obserwacji Ziemi, takich jak Landsat, satelitów telekomunikacyjnych i pogodowych. NASA zaprojektowała także i rozwinęła program promów kosmicznych, pojazdów wielokrotnego użytku, zdolnych do wykonywania misji, których nie można było wykonać przy użyciu konwencjonalnych statków kosmicznych.
NASA przeprowadziła wiele własnych projektów badawczo-rozwojowych w swoich licznych centrach kosmicznych. Ostateczny rozwój i produkcja sprzętu lotniczego dla programu Apollo została jednak przeprowadzona przez kilku głównych wykonawców i rozbudowanej sieci podwykonawców i dostawców w praktycznie każdej części Stanów Zjednoczonych. Na przykład Grumman Aircraft wyprodukował moduły księżycowe, rzeczywiste pojazdy lądujące na Księżycu, a North American Aviation zbudował moduły dowodzenia, które pozostały na orbicie księżycowej podczas lądowań. Boeing, North American i McDonnell Douglas służyli jako wykonawcy jednego z trzech stopni rakiety Saturn V, podczas gdy główne silniki wszystkich stopni były dostarczane przez Rocketdyne, a następnie oddział North American Rockwell. Liczba personelu zaangażowanego w program kosmiczny USA odzwierciedlała intensywną aktywność w branży, zwiększając się z 36 000 w 1960 r. do 377 000 w 1965 r.
Program Apollo był realizowany w latach 1966-1972. Celem programu było lądowanie człowieka na Księżycu, a następnie jego bezpieczny powrót na Ziemię, co zostało zrealizowane w 1969 roku, w czasie misji Apollo 11. Lądowanie człowieka na Księżycu wymagało zaledwie sześciu lotów próbnych. W ramach misji Apollo człowiek lądował na Księżycu 6 razy – Apollo 11, 12, 14, 15, 16 i 17 (misja Apollo 13 ze względu na awarię wróciła na Ziemię bez lądowania na Księżycu). Planowane były jeszcze 3 misje, ale zostały anulowane. Ostatni raz na Księżycu człowiek postawił stopę 7 grudnia 1972 roku. Łącznie po Księżycu chodziło 12 ludzi. Choć to najsłynniejszy program NASA, to może zainteresować Cię lista 10 rzeczy, których możesz nie wiedzieć o programie Apollo.
Na początku lat siedemdziesiątych, po sukcesie Apollo, NASA postawiła na rozwój systemu transportu kosmicznego wielokrotnego użytku w postaci wahadłowców kosmicznych (Space Shuttle). Pierwszym w historii astronautyki wahadłowcem był amerykański statek kosmiczny Columbia (pierwszy lot 12–14 kwietnia 1981), następnie zostały wprowadzone do eksploatacji amerykańskie wahadłowce: Challenger (uległ katastrofie 28 stycznia 1986), Discovery, Atlantis i Endeavour. NASA korzystała z promów kosmicznych do 2011 roku. Ich głównym zadaniem było w ostatnich latach dostarczanie załóg, zaopatrzenia i elementów konstrukcyjnych Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.
Misja NASA dzieli się na 4 obszary:
- Badania Aeronautyki – w celu rozwoju zaawansowanych technologii lotniczych – NASA to nie tylko kosmos, ale też awiacja i lotnictwo, pierwsza A w nazwie nie wzięło się znikąd – National Aeronautics and Space Administration;
- Nauka – zajmowanie się badaniami naukowymi, które prowadzą do zrozumienia pochodzenia, struktury i ewolucji wszechświata, Układu Słonecznego i Ziemi;
- Inżynieria kosmiczna – w celu rozwoju technologii kosmicznych;
- Eksploracja Kosmosu – dotycząca zarządzania załogowymi misjami kosmicznymi, w tym na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, a także operacji związanych z transportem kosmicznym i komunikacją kosmiczną w programach eksploracji załogowych i robotycznych.
Przyszłość NASA
Jak NASA widzi swoją przyszłość w następnych latach? Według samej agencji przyszłość będzie nadal historią ludzkiej eksploracji, technologii i nauki. NASA zamierza wrócić na Księżyc, aby dowiedzieć się więcej o tym, co trzeba zrobić, aby wesprzeć eksplorację ludzi na Marsa i nie tylko. Będzie nadal dbać o rozwój tętniącej życiem orbity Ziemi, która opiera się na badaniach wykonywanych do tej pory na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Inżynierowie NASA planują skupić się też na opracowaniu nowych technologii w celu poprawy transportu lotniczego i sprostania wyzwaniom zaawansowanej eksploracji kosmosu. Naukowcy będą pracować nad zwiększeniem zrozumienia naszej planety i naszego miejsca we wszechświecie. Będą nadal próbować odpowiedzieć na pytanie: „Czy jesteśmy sami?”.
W przeciwieństwie do programu kosmicznego z zimnej wojny, NASA nie będzie ścigać się z konkurentami. Dziś opiera się na wspólnocie partnerstw przemysłowych, międzynarodowych i akademickich. Firmy komercyjne będą odgrywać coraz większą rolę w przemyśle kosmicznym: wystrzeliwując rakiety i satelity, transportując ładunki i załogę, budując infrastrukturę na niskiej orbicie okołoziemskiej. A NASA chce nadal pozostać światowym liderem odkryć naukowych, stwarzając możliwości przekształcenia nowej wiedzy w rzeczy, które poprawiają życie na Ziemi.
Na zakończenie trochę inne spojrzenie na NASA, a szczególnie obecny czas, który z jednej strony jest bardzo trudny, ale z drugiej daje ogromne pole do popisu. Wiele starych programów NASA się właśnie skończyło, lub będzie kończyć. Oto jest więc czas, kiedy wiele można zmienić i ustawić kurs na ekscytującą przyszłość.
