W naszym cyklu #moon2week podsumowujemy najciekawsze wydarzenia, misje, ogłoszenia i odkrycia związane z szeroko pojętą eksploracją Księżyca, które miały miejsce w ciągu ostatnich dwóch tygodni.
Szykowanie Oriona do lotu
System przerwania lotu, czyli wieża ratunkowa wyposażona w silniki, został połączony z kapsułą Orion, która wykorzystania zostanie w pierwszej misji programu Artemis. Pozwala on na szybkie oddalenie się statku z astronautami od rakiety SLS, gdyby coś z nią było nie tak. Nie będzie ona jednak aktywna podczas tej wyprawy Oriona ze względu na brak załogi, którą trzeba by ratować. Kolejnym krokiem w przygotowaniach do lotu jest zamknięcie statku w osłony oraz umieszczenie na szczycie rakiety. NASA planuje wystrzelić misję Artemis 1 w kierunku Księżyca pod koniec tego roku.
Czytaj więcej na https://blogs.nasa.gov/artemis/2021/07/28/orion-points-at-the-moon-with-launch-abort-tower/
Satelity towarzyszące misji Artemis 1
Wyprawa Artemis 1 to nie tylko lot Oriona wokół Srebrnego globu, ale też wyniesienie na orbitę niewielkich satelitów, każdy z własną ambitną, dedykowaną misją, które pracownicy agencji integrują stopniowo z drugim stopniem rakiety SLS. Na ten moment zainstalowali oni już 9 z 13 konstrukcji o rozmiarach pudełka po butach. Są to m.in.:
- NEA Scout – cubesat, który wyprawi się w kierunku asteroidy wykorzystując żagiel słoneczny;
- Lunar IceCube – wykona mapy zasobów wody w księżycowej powierzchni;
- LunIR – satelita przetestuje zestaw zminiaturyzowanych technologii podczas przelotu koło Srebrnego globu;
- LunaH-Map – będzie poszukiwał wodoru w kraterach bieguna południowego Księżyca;
- CuSP – satelita posłuży do badania radioaktywnych cząstek w przestrzeni kosmicznej i pola magnetyczne Słońca;
- Team Miles CubeSat – satelita ma za zadanie przebyć co najmniej 96 mln km przez kosmiczną pustkę za pomocą napędu plazmowego;
- ArgoMoon – prześle na Ziemię zdjęcia drugiego stopnia rakiety w kosmosie;
- BioSentinel – satelita wejdzie na orbitę słoneczną i przez 6 miesięcy będzie badał wpływ promieniowania na drożdże
- japońskie satelity EQUULEUS – poleci do punktu L2 między Ziemią a Księżycem skąd będzie badał ziemską plazmosferę i pyłowe środowisko wokół Księżyca, oraz OMOTENASHI – 12 kilogramowa sonda, który spróbuje nie do końca miękkiego lądowania na powierzchni Srebrnego Globu.
Czytaj więcej na https://blogs.nasa.gov/artemis/2021/07/23/artemis-i-cubesats-will-study-the-moon-solar-radiation/
Protest Blue Origin odrzucony
Government Accountability Office, biuro kontrolne Kongresu USA, odrzuciła protest złożony przez Blue Origin i Dynetics wobec decyzji NASA o wyborze jednego wykonawcy lądownika na potrzeby pierwszych misji programu Artemis, czyli SpaceX. Pozwala to agencji na procedowanie dalej i przyznanie firmie Muska kontrakt o wartości 2,9 mld USD. W opinii GAO nie doszło do złamania żadnych przepisów i regulacji przy wyborze SpaceX, a liczba możliwych do wyboru firm od samego początku uzależniona była od dostępnych funduszy w budżecie NASA. Biuro nie uznało też zażalenia, że agencja błędnie przeprowadziła ocenę propozycji złożonych przez Blue Origin i Dynetics. GAO zwróciło uwagę również na to na to, że NASA nie była w żadnym stopniu zobowiązana do anulowania przetargu czy szukania innego rozwiązania.
W tym samym czasie Jeff Bezos, właściciel Blue Origin, zwrócił się do dyrektora NASA z propozycją obniżenia kosztów zaproponowanego przez jego firmę lądownika z 6 mld do 4 mld USD, czyli kwoty zbliżonej do tej zaproponowanej przez SpaceX. Miliarder miałby pokryć stratę z własnej kieszeni.
Czytaj więcej na https://spacenews.com/gao-denies-blue-origin-and-dynetics-protests-of-nasa-lunar-lander-contract/
Poszukiwane firmy do obsługi księżycowego promu
NASA zainicjowała rozmowy z amerykańskimi przedsiębiorstwami w sprawie załogowego lądownika na potrzeby programu LETS (Lunar Exploration Transportation Services), który miałby kursować między stacją Gateway na orbicie Srebrnego Globu a jego powierzchnią. Statek bądź różne statki wybrane zostaną nie później niż do 2028 roku. Na ten moment rozmowy dotyczą wstępnych koncepcji i sposobu wyboru projektów. Dodatkowo agencja zwróciła się do branży z zapytaniem o możliwość opracowania systemu dostaw na Księżyc ciężkich ładunków przy okazji załogowych misji.
Czytaj więcej na https://www.nasa.gov/human-landing-systems/nasa-seeks-industry-feedback-for-artemis-moon-landing-services.html
Skoczny lądownik zbada zaciemniony krater na Księżycu
Intuitive Machines zdobyło kontrakt o wartości 41 mln USD od NASA na zaprojektowanie, zbudowanie i przeprowadzenie misji niewielkiego skaczącego lądownika o nazwie Micro-Nova, który zostanie wysłany na biegun południowy Srebrnego globu w grudniu 2022 roku. Lądownik mógłby wykonywać krótkie loty lub przemieszczać się skokami, czyli uruchamiać na chwilę silnik i opadać swobodnie dalej, wykorzystując grawitację Księżyca. Mierzący zaledwie 76 cm pojazd, z kilogramowym wyposażeniem, będzie pomniejszoną wersją czterometrowego lądownika Nova-C, tego samego, który zabierze go na Księżyc, a którego szczyt posłuży mu jako miejsce startowe do wykonania pierwszego skoku. Głównym celem wyprawy małego lądownika jest wskoczenie do permanentnie zacienionego krateru i wykonanie zdjęć jego wnętrza.
Czytaj więcej na https://www.intuitivemachines.com/post/intuitive-machines-and-nasa-finalize-contract-for-extreme-lunar-mobility-spacecraft
MoonRanger ze zgodą na konstrukcję
Łazik MoonRanger firmy Astrobotic przeszedł pozytywnie ewaluację przeprowadzoną przez NASA i agencja wyraziła zgodę na rozpoczęcie jego finalnego montażu. W pełni autonomiczny pojazd, wielkości niewielkiej walizki, zostanie zabrany na biegun południowy Srebrnego globu w 2023 roku podczas pierwszej misji Masten Space Systems w ramach programu komercyjnych ładunków CLPS. Łazik będzie na bieżąco tworzył trójwymiarową mapę najbliższej okolicy i na jej podstawie decydował gdzie i którędy dalej jechać, bez potrzeby kontaktu z centrum kontroli, ani ze swoim lądownikiem. Celem jego misji jest zademonstrowanie działania autonomicznego systemu, a także sprawdzenie jak silniki takiego małego pojazdu radzą sobie z regolitem.
Na MoonRangerze znajdzie się spektrometr neutronowy (Neutron Spectrometer System) dostarczony przez NASA. Posłuży on do poszukiwania lodu wodnego w księżycowym gruncie do głębokości jednego metra. Taki sam instrument zostanie wykorzystany w łaziku VIPER.
Czytaj więcej na https://www.astrobotic.com/astrobotics-moonranger-moves-into-final-production/
Nokia przetestuje sieć na Księżycu
Lunar Outpost włącza się w projekt Noki i Intuitive Machines mający na celu przetestowanie sieci komunikacyjnej opartej na technologii 4G/LTE na Księżycu w ramach misji zaplanowanej na koniec 2022 roku. Na lądowniku Nova-C zostanie zamontowany nadajnik będący podstawą bezprzewodowej sieci i przekaźnik do komunikacji z Ziemią, a na łaziku M1 Mobile Autonomous Prospecting Platform, opracowanym przez Lunar Outpost, znajdą się urządzenie odbiorcze oraz rozkładane anteny. Podczas trwającej 12 dni misji pojazd będzie przemierzał szare księżycowe pustkowia, pozwalając Noki na zbieranie wartościowych danych o wydajności sieci.
Czytaj więcej na https://lunaroutpost.com/nokia-and-intuitive-machines-select-lunar-outpost-for-first-rover-mission-at-lunar-south-pole/
