Europa to jeden z najbardziej intrygujących światów w Układzie Słonecznym. Ten czwarty pod względem wielkości księżyc Jowisza pokryty jest w całości lodową skorupą, poprzecinaną rdzawymi szczelinami przypominającymi żyły ogromnego obcego organizmu, a pod nią – co podejrzewamy z bardzo dużą pewnością, kryje się ocean sięgający na głębokość prawie stu kilometrów. Nasze ziemskie oceany w porównaniu do tych na Europie to jedynie płytkie kałuże. Czy kryje się w nich życie? Naukowcy rozważają to od wielu dekad.
Lodowe kolce
Jeśli jakieś życie tam jest, to jego znalezienie może być trudniejsze niż początkowo nam się wydawało. Najprawdopodobniej powierzchnia Europy pokryta jest lasem lodowych kolców, gdzie niektóre z nich osiągają nawet 15 metrów wysokości. Odstępy między nimi ocenia się na 7,5 metra. Tak wynika z symulacji komputerowych. Fachowo takie lodowe formacje nazywamy penitentami.
Grupa badaczy z Uniwersytetu Cardiff, która opublikowała informacje o penitentach na Europie na łamach czasopisma Nature Geoscience, swoje odkrycie oparła na symulacji komputerowej. Posiadane przez nas zdjęcia Europy, dzięki sondzie Galileo, nie ukazują powierzchni w zbyt dobrej rozdzielczości. Niemniej wykorzystując to co mamy i pozostałe materiały na temat księżyca w modelowaniu komputerowym, badacze byli w stanie wykryć obecność kolców. Symulacje pokazały, że warunki panujące na lodowym księżycu w dużym stopniu sprzyjają powstawaniu penitentów w okolicach równika.
Na powierzchni Europy możemy znaleźć wiele interesujących rzeczy. Warto o nich wiedzieć jeśli chcemy wysłać tam lądownik.
– Jeff Moore, geolog planetarny z NASA Ames Research Center in Moffett Field.
Badacze sugerują, że obecność penitentów może wyjaśniać zaobserwowane już wcześniej fluktuacje temperatury, a także wyniki mapowania radarowego powierzchni księżyca. Pomiary przeprowadzone przez Obserwatorium Arecibo pokazało spore nierówności na lodowej pokrywie Europy. Nie wszyscy są jednak przekonani. Sceptyczny wobec wyników symulacji jest Kevin Hand z NASA Jet Propulsion Laboratory, który twierdzi, że zawartość soli i związków siarki w europejskim lodzie znacznie zmienia koncepcję sublimacji.
Penitenty znane na Ziemi są o wiele mniejsze niż te na Europie. Ich typowa wysokość to pół metra do dwóch. Zazwyczaj spotykane są na niskich szerokościach geograficznych. Największe z okazów występują w Andach Środkowych. W jaki sposób powstają? Słońce zamienia w śnieg lub lód w parę wodną bez ich wcześniejszego stopienia. Wznosząca się do góry para wodna po chwili zamarza, przybierając kształt kolca. Penitenty zostały dostrzeżone ponadto przez sondę New Horizons na powierzchni Plutona, w regionie Tartarus Dorsa. Nazywane są również mniszkami śniegowymi.
Lot Clippera
Informacje te mogą być problematyczne dla planowanej misji na Europę z udziałem lądownika, a tym bardziej, jeśli zabrałby ze sobą łazik. O tym, czy faktycznie powierzchnia księżyca pokryta jest lodowymi kolcami, dowiemy się już niedługo. Na początku kolejnej dekady, dokładnie w 2022 r. w kierunku Europy wystartuje sonda Europa Clipper, która wykona 45 przelotów po różnych orbitach księżyca i zbliży się nawet na wysokość 20 kilometrów od powierzchni. Jednym z celów misji sondy jest właśnie znalezienie odpowiedniego miejsca na lądowanie w ramach kolejnych wypraw.
