W naszym cyklu #moon2week podsumowujemy najciekawsze wydarzenia, misje, ogłoszenia i odkrycia związane z szeroko pojętą eksploracją Księżyca, które miały miejsce w ciągu ostatnich dwóch tygodni.
Dziesiątka Artemis
24 maja Korea Południowa dołączyła do grona państw, które podpisały porozumienie Artemis (z ang. Artemis Accords). Dokument przygotowany przez NASA jest zbiorem praktycznych zasad oraz reguł wskazujących jak powinna wyglądać współpraca między narodami zaangażowanymi w amerykański plan powrotu na Księżyc. Współpraca między państwami skupi się m.in. na misji sondy księżycowej Korea Pathfinder Lunar Orbiter, której wystrzelenie w kosmos – za pomocą rakiety Falcon 9 od SpaceX – planowane jest w sierpniu 2022 roku. Na pokładzie KPLO znajdzie się zaawansowana kamera ShadowCam dostarczona przez NASA. Sonda wykorzystania zostanie do badania powierzchni Księżyca w poszukiwaniu wody, a zebrane przez nią dane topograficzne zostaną użyte do wyznaczenia obszarów lądowań dla kolejnych misji.
“Jestem zachwycony tym, że Republika Korei dołączyła do Porozumienia Artemis. Ich podpis świadczy o silnych chęciach na całym świecie we wspieraniu naszego podejścia do eksploracji Księżyca i Marsa. Współpraca w dalekim kosmosie sprawi, że nasze misje będą przeprowadzane zgodnie z ważnymi, uniwersalnymi zasadami jak transparentność, bezpieczeństwo i pokojowa eksploracja, które są kluczowe dla zapewnienia wszystkim bezpiecznej i dostatniej przyszłości w kosmosie”. – mówi Bill Nelson, nowy administrator NASA.
Czytaj więcej na spacenews.com/south-korea-signs-artemis-accords/
Chiński Księżyc
Międzynarodowa Unia Astronomiczna nadaje nazwy kolejnym formacjom geologicznym na Księżycu, a konkretnie tym, znajdującym się na północnym obszarze Oceanu Burz, nieopodal miejsca lądowania chińskiej sondy Chang’e 5. Pobliskie wzniesienia, łańcuchy i kratery zwą się teraz Mons Hua, Mons Heng, Pei Xiu, Shen Kuo, Liu Hui, Song Yingxing, Statio Tianchuan oraz Xu Guangqi. Nazwy nadano w uznaniu wkładu Państwa Środka w eksplorację Księżyca i udanej misji pobrania próbek księżycowego gruntu.
Co się dzieje z łazikiem Yutu-2 i lądownikiem Chang’e 4 na biegunie południowym po odwrotnej stronie Srebrnego globu? 18 maja dobiegł końca 30. księżycowy dzień misji. Dotychczas niewielki pojazd pokonał już 708,9 m. Słońce wzeszło nad kraterem Von Kármána 2 czerwca, a wybudzenie łazika i lądownika do ponownego działania powinno nastąpić najpóźniej 4 czerwca.
Czytaj więcej na astrogeology.usgs.gov/news/nomenclature/eight-names-approved-for-the-moon
Nowe ładunki do misji lądownika firmy ispace
Ispace podczas swojej pierwszej misji na Księżyc – zwanej Mission 1 – zabierze ze sobą niewielki łazik japońskiej agencji kosmicznej. Kulisty pojazd o rozmiarach piłki do tenisa po opuszczenia na powierzchnię rozdzieli się na dwie półkule, które posłużą mu do poruszania się. Celem jego misji jest zebranie wartościowych informacji o mechanice księżycowego gruntu, które wspomogą trwające obecnie prace nad dużym, załogowym łazikiem przygotowywanym przez JAXA i Toyotę. Misja planowana jest na rok 2022.
Ispace ujawniła także informacje o trzech innych ładunkach, jakie znajdą się na pokładzie lądownika HAKUTO-R. Wszystkie zostały ufundowane przez kanadyjską agencją kosmiczną CSA: komputer pokładowy zaprojektowany przez Mission Control Space Services Inc., który umożliwi łazikowi ZEA Rashid – również lecącego tym samym statkiem – na rozpoznawanie napotykanych na Księżycu formacji geologicznych; zestaw kamer od firmy Canadensy Areospace pozwalający uchwycić w 360 stopniach moment zejścia, lądowania i rozładowywania ładunków; system nawigacyjny opracowany przez NGC, który wykorzysta kamery i moment zejścia lądownika z orbity do demonstracji swojego działania. Ispace negocjuje obecnie ostatnie szczegóły umów między Canadensy i NGC.
Czytaj więcej na space.com/japan-transformable-moon-robot-ispace-2022-lunar-lander
SpaceX zabierze na Księżyc lądownik od Firefly
Firma Firefly wybrała rakietę Falcon 9 od SpaceX do wyniesienia w kosmos lądownika Blue Ghost w 2023 roku w ramach misji finansowanej z programu NASA Commercial Lunar Payload Services. Statek zabierze na Księżyc 10 instrumentów naukowych dostarczonych przez agencję oraz kilka jeszcze nieokreślonych ładunków komercyjnych. Firma uzasadnia swój wybór tym, że znakomite osiągi rakiety pozwolą na lot przy minimalnym zużyciu paliwa samego lądownika, a dzięki temu możliwe będzie dostarczenie na Księżyc ponad 150 kg użytecznego ładunku. Co warte uwagi, lądownik Blue Ghost ma działać nie tylko podczas księżycowego dnia, ale część instrumentów będzie funkcjonować po zachodzie i pracować przez część mroźnej nocy. Na miejsce lądowania wybrano Morze Przesileń.
Czytaj więcej na firefly.com/firefly-aerospace-awards-contract-to-spacex-to-launch-blue-ghost-mission-to-moon-in-2023/
Lockheed i General Motors zaprojektują księżycowy łazik
Lockheed Martin łączy siły z General Motors, aby wspólnie zaprojektować załogowy łazik nowej generacji na potrzeby programu Artemis. Nowy partner Lockheed ma już doświadczenie w tej materii – firma pomogła opracować pojazd Lunar Roving Vehicle użyty w misjach Apollo. Łazik ma być w stanie pokonywać znacznie większe dystanse niż inne tego typu konstrukcje, poradzić sobie z wyboistymi obszarami na biegunach oraz operować podczas mroźnej nocy księżycowej. Pojazd będzie autonomiczny i docelowo miałby kursować między kolejnymi miejscami lądowań misji Artemis. Firmy planują wziąć udział w konkursie na projekty robotycznych i załogowych łazików, który jeszcze w tym roku powinna ogłosić NASA.
Czytaj więcej na lockheedmartin.com/en-us/news/features/2021/lunar-terrain-vehicle.html
Chiny i Rosja szukają partnerów do księżycowej bazy
Chińczycy i Rosjanie szukają partnerów z którymi wybudują na biegunie Księżyca stację badawczą ILRS (z ang. International Lunar Research Station). Agencje kosmiczne obu państw rozesłały w kwietniu bieżącego roku zaproszenia do organizacji oraz narodów potencjalnie chętnych do włączenia się projekt, w tym do Europejskiej Agencji Kosmicznej. Pierwsze odpowiedzi oczekiwane są podczas konferencji Global Space Exploration Conference 2021, która rusza za niecałe dwa tygodnie 14 czerwca w Petersburgu. Podczas konferencji Roscosmos i CNSA zaprezentują plan na utworzenie stacji, który pozwoli zewnętrznym partnerom na włączenie się w jego realizację na każdym etapie. Projekt ILRS widziany jest przez specjalistów jako wyzwanie rzucone USA i programowi Artemis.
Stacja ILRS będzie w pełni zautomatyzowana i składała się z wielu różnorodnych sond, które przez najbliższe półtora dekady będą wysyłane na Księżyc falami. Z dostępnych na ten moment informacji wiemy, że pierwszy etap będzie składał się z dwóch chińskich misji Chang’e 6 (misja typu sample return) i Chang’e 7 (orbiter, lądownik, łazik i mały dron) oraz trzech rosyjskich Łuna 25 (lądownik), Łuna 26 (orbiter) i Łuna 27 (lądownik). W ramach drugiego etapu na powierzchnię Srebrnego globu wysłane zostaną pierwsze statki, które rozpoczną faktyczną konstrukcję stacji – Chang’e 8 i Łuna 28. Chińczycy liczą, że do czasu zakończenia tego etapu gotowa będzie ciężka rakieta Długi Marsz 9, która posłuży do wysłania na Księżyc kluczowej infrastruktury dla ILRS.
Czytaj więcej na spacenews.com/russia-china-hope-to-secure-partners-for-moon-base-project/
