Amerykańska Agencja Kosmiczna wybrała firmę SpaceX do obsługi misji zaopatrzeniowych na księżycową stację kosmiczną Gateway. W ramach kontraktu Gateway Logistics Services nowa wersja statku Dragon będzie dostarczać na stację ładunki takie jak eksperymenty naukowe, sprzęt dla astronautów zmierzających na powierzchnię Srebrnego Globu i niezbędne zapasy dla załogi. Jest to kolejny krok w kierunku ustanowienia stałej obecności człowieka na Księżycu i budowy pierwszego przyczółka w głębokiej przestrzeni kosmicznej.
Dragon XL, czyli kosmiczna ciężarówka
SpaceX do obsługi misji zaopatrzeniowych na Gateway planuje wykorzystać nowy statek — Dragon XL (DXL). Na ten moment niewiele wiemy na jego temat. Z udostępnionej wizualizacji wynika, że przypomina on pojazd towarowy Cygnus firmy Northrop Grumman, wykorzystywany obecnie do zaopatrywania ISS. W przeciwieństwie do niego DXL ma być wyposażony w port dokujący NASA Docking System, który pozwoli na automatyczne połączenie z Gateway. Widać ponadto, że silniki manewrowe umieszczone są na zewnątrz statku, a nie skryte w jego wnętrzu, jak to ma miejsce w obydwu wersjach Dragonów latających na niską orbitę ziemską. Dragon XL będzie pojazdem jednorazowego użytku, bez możliwości powrotu na Ziemię.
W przestrzeń kosmiczną statek wyniesiony zostanie przez ciężką rakietę Falcon Heavy. Dragon XL ma być w stanie dostarczyć na stację ładunek o masie ponad 5 ton.
Gateway – przyczółek w drodze na Księżyc
Stacja Gateway to międzynarodowy projekt pilotowany przez NASA, w którym udział biorą także inne agencje kosmiczne – rosyjski Roskosmos, kanadyjska CSA, japońska JAXA i europejska ESA. Stacja ma pełnić funkcję punktu przesiadkowego dla astronautów zmierzających na Księżyc. Część załogi, która przyleci tam statkiem Orion, przesiądzie się do lądownika i będzie kontynuowała wyprawę na powierzchnię Srebrnego Globu, a reszta pozostanie na pokładzie stacji, skąd na różne sposoby będzie wspierać zdalnie swoich kolegów i koleżanki. Sam lądownik miałby zostać wystrzelony w kosmos w częściach i złożony już przy Gateway.
Księżycowa stacja będzie znacznie mniejsza niż Międzynarodowa Stacja Kosmiczna i docelowo ma składać się z 7 modułów, a także infrastruktury pomocniczej jak i robotycznego ramienia. Obecnie trwają pracę nad dwoma pierwszymi elementami — Power and Propulsion Element, moduł zasilający, który buduje firma Maxar Technologies oraz Habitation and Logistics Outpost (HALO), niewielki habitat tworzony na podstawie konstrukcji statku Cygnus przez Northrop Grumman. Moduły mają zostać wysłane rakietami komercyjnymi na orbitę Księżyca w 2022 roku. Z kontraktu GLS wynika, że stacja miałby funkcjonować przez okres od 12 do 15 lat.
NASA planuje przeprowadzenie wielu misji zaopatrzeniowych, w ramach których wysłane statki pozostaną zadokowane do stacji przez okres od 6 miesięcy, do pełnego roku. Kontrakty Gateway Logistics Services mają zagwarantować wybranym dostawcom co najmniej dwie misje. Łączny budżet przewidziany na zaopatrywanie stacji Gateway wynosi 7 miliardów USD.
Celem projektu Gateway jest nie tylko wsparcie księżycowego programu Artemis, ale również dalsze poszerzanie naszej wiedzy o długotrwałym wpływie stanu nieważkości i promieniowania kosmicznego na ludzki organizm. W przyszłości nieopodal stacji mógłby zostać skonstruowany statek Deep Space Transport do planowanego na lata trzydzieste lotu załogowego na Marsa.
Czy stacja Gateway w ogóle powstanie?
Na początku marca w NASA pojawiły się głosy mówiące, że w misji Artemis 3, pierwszej załogowej wyprawie programu na Księżyc, wizyta astronautów na stacji zostanie pominięta i skierują się oni prosto z orbity na powierzchnię. Wykluczenie tego elementu misji pozwoliłoby ograniczyć ryzyko niedotrzymania jej terminu, planowanego na rok 2024.
Niemniej nie znaczy to, że agencja porzuciła projekt stacji. 12 marca ogłoszono, jakie będą dwa pierwsze ładunki naukowe wysłane na Gateway — instrument do badania pogody kosmicznej od NASA oraz aparatura ESA do pomiaru promieniowania kosmicznego na orbicie Księżyca.
